Zelfhulp en het meditatie-paspoort
The first step towards personal Freedom is Awareness ~ Don Miguel Ruiz
“Stress ken je zeker niet? Je maakt je niet heel snel druk. Je straalt een bepaalde rust uit.” Soms een combinatie, soms klinken alle drie de uitspraken in de praktijk. 1. Nou je moest eens weten. 2. Dat klopt. 3. Dank je wel. “Ben je nou altijd in die staat?” Gekscherend zeg ik dan: Je zou me eens moeten zien als ik voetbal kijk!
Maar over het algemeen ben ik inderdaad een vrij rustig persoon. Voor bijvoorbeeld de mensen uit de Praktijk zal het woordgebruik en de toon van de afgelopen blogs als een verrassing zijn gekomen. Aangenaam, wellicht voor degenen die me toch wat tammetjes vinden. Onaangenaam voor degenen die vinden dat ik van mijn semi-monnik-troon ben gevallen. Maar eigenlijk maakt de kwaliteit van verrassing in dit geval niet uit. Heb ik dan mijn masker laten vallen? Doe ik me anders voor? Vragen waar je heel defensief op kan antwoorden, maar die eigenlijk heel interessant en leuk zijn om te onderzoeken.
Leve de emotie
Zou die zijde zichtbaar moeten zijn in de praktijk? Zeg nu zelf, als tijdens een behandeling of anamnese bij mij het gevoel op speelt die je kunt vergelijken met een emotie als Feyenoord verliest, wat voor praktijk run ik dan in vredesnaam? Dit is een luchtig bedoeld en relativeerbaar voorbeeld, maar waar zou ik me tijdens een behandeling of voorgesprek boos om moeten maken? Natuurlijk zijn in een sessie met een cliënt de emoties soms voelbaar. Ik ben geen robot. Maar het is een emotie die je voelt en observeert bij de ander. Ja, er bestaat zoiets als een praktijk-etiquette, maar ik ben er ook de persoon niet naar om een klinisch koude praktijk te runnen. Ik heb simpelweg geen reden om me op te winden.
Emotieloos is dus niet het streven. In de Oosterse Geneeskunde zijn emoties bewegingen van Qi. En we hebben alle bewegingen nodig. Voor het dagelijks leven, verschillende situaties en in persoonlijke groei. Dus een emotie hebben, voelen en zelfs op een bepaalde manier uiting aan geven is allesbehalve pathologisch. Zelfs niet een ongewenste disbalans. Juist het onderdrukken van een natuurlijke beweging kan leiden tot klachten als dat te lang of te vaak gebeurt. Een emotie wordt problematisch als we deze te lang uitrekken, vergroten of in blijven hangen. Wat kan leiden tot chronische psychische of fysieke klachten. Het is dus een fijne balans tussen een emotie toe laten en niet vergroten. Hoe houden we deze balans? Zeker in deze tijd een belangrijke vraag. Het antwoord is zowel meervoudig als meerlagig.
Vlijmscherpe eerlijkheid
Helderheid en eerlijkheid zijn twee belangrijke voorwaarden. En daarom is het belangrijk om awareness (gewaarzijn) te trainen. In een mist van gedachtes, in een turbulent vaarwater waar het hoofd tolt zodat niets bezinkt, is het lastig kijken. We moeten door lagen heen willen en kunnen kijken. Kunnen we dan ook in alle eerlijkheid kijken naar wat we zien? Het gaat er niet om dat je het gaat veroordelen. Maar we zijn snel geneigd om wat we zien weer te bedekken met lagen; een spirituele glimlach, een sociaal gewenste positiviteit, een politieke correctheid, een therapeutische neutraliteit. Als balans houden, of liever gezegd de veerkracht om weer in balans te komen het doel is, dan moeten we goudeerlijk en vlijmscherp zijn.
Zelf & meditatie
Op een dag kreeg een meditatieleraar de volgende vraag: “Als ik ga mediteren, leer ik dan ook andere dimensies en realiteiten te zien?” Waarop de leraar antwoordde: “Probeer eerst maar eens in deze realiteit te leven!”
Eén van de meest gestelde vragen in de praktijk is: “Wat kan ik zelf doen?” Er zijn antwoorden specifiek voor de persoon die het vraagt mogelijk, maar onafhankelijk van de situatie zeg ik bijna altijd, mediteer! Dat kan al door simpelweg zittend je ademhaling te volgen. Kijk in meditatie naar gedachtes of emoties, maar ga er niet in mee. Zie ze en ga weer terug naar je ademhaling. Begin eens met 10 minuten als je er niet aan gewend bent om stil te zitten. 10 minuten is beter dan niet. 20 minuten is meer dan 10. Maak het lang genoeg om te kunnen settelen, maar niet zo lang dat je er na 3 keer tegenop ziet om er een dagelijkse discipline van te maken. Veroordeel jezelf niet. Niet in de meditatie omdat je wel in een gedachte mee ging en niet in de discipline omdat je denkt dat je het niet goed genoeg doet.
Meditatie-discipline tijdens een retraite of op een berg is relatief niet zo lastig. In het volle leven begint de echte uitdaging, maar is daarom des te belangrijker. De volgende stap is dan ook om je observatievermogen vanaf je meditatiekussen mee te nemen naar het dagelijks leven. Als je het gevoel hebt dat een emotie je te lang uit balans brengt, observeer je de emotie. Ga uit de storm en in het oog. Daar is het stil. Van daaruit heb je zicht. Het gaat er dus niet om dat je ze onderdrukt, veroordeelt of wegduwt. Zowel gedachtes als emoties worden milder, minder of drijven voorbij als je ze simpelweg observeert.
Adem: Anker & reddingsboei
Je kind komt hevig snikkend bij je en komt daardoor niet uit zijn woorden. Je partner komt briesend thuis om iets wat op haar werk speelt. Een goede vriendin stort hyper een enthousiaste waterval over je uit zonder ruimte tussen woorden of zinnen waardoor je het bijna benauwd krijgt. Een familielid wordt stikkend van angst wakker uit een nachtmerrie. Zeg je dan stop met huilen of nou nou doe niet zo boos? Wat je in alle gevallen wel kunt zeggen is, haal even diep adem. Ademen, wat je ook wel eens vergeet als je in volle concentratie met iets bezig bent of in een piekermodus zit.
Ademhaling is ons anker, of het nu in meditatie is of achter je computer. En dat geldt helemaal als we zelf in een emotionele rollercoaster belanden. In de meditatie hadden we het al over simpelweg de adem volgen. Maar naast gerichte ademhalingsoefeningen zoals uit de Adem & Cold Exposure workshops kun je ook simpelweg de adem tellen. Of probeer eens je aandacht te brengen naar het moment tussen in- en uitademing. En tussen uit- en inademing. Die pauze, die stilte. Zonder die te proberen te verlengen. Observeer. En? Wat doet het met je geest?
Een andere oefening is om je voor te stellen of te voelen dat zowel je in- als uitademing door je hart gaat. Terwijl je in je hart een gevoel van dankbaarheid of een andere positieve staat houdt. Doe dit een paar minuten of zolang je het prettig vindt. Goed voor je hartritme-variabiliteit, je coherentie en daarmee je veerkracht.
Adem, tijdens meditatie of tijdens beslommeringen. Altijd tot je beschikking. Stillness is altijd bereikbaar.
Transformatie van angst
Als we in de Oosterse Geneeskunde naar de 5 fasen en de bijbehorende emoties kijken dan zijn er ook specifiekere wegen. Laten we bijvoorbeeld angst nemen. Angst die wordt aangepraat of die begrijpelijk ontstaat als je denkt dat je gezondheid of die van je naasten in gevaar is. Angst behoort tot de fase water. De kracht van water is wijsheid. Zoals ik in een eerder blog zei, we kunnen angst transformeren naar wijsheid. Hoe zou je dat kunnen doen? Naast door opnieuw meditatie naar je innerlijke wijsheid te gaan. Dan kijken we er op een spirituele manier naar. Maar even heel praktisch zouden we ons ook kunnen inlezen in hetgeen wat ons angstig maakt. Is die angst volledig terecht? Oriënteren we ons wel breed genoeg? En hier komt dan diezelfde helderheid en eerlijkheid om de hoek kijken.
De beweging van boosheid
If you don’t like something change it. If you can’t change it, change your attitude. ~ Maya Angelou
Waar ik mee startte was om te zeggen dat we alle bewegingen van Qi nodig hebben. Een andere benadering in dat kader is om te kijken naar de daadwerkelijke beweging bij een emotie en daar ‘gebruik van maken’ of liever gezegd op waarde schatten. Laten we kijken naar boosheid. De beweging van Qi is in dat geval, eenvoudig voor te stellen, omhoog. Het is de beweging die hoort bij de fase Hout: Groei, visie, Lever-Galblaas, knopen doorhakken, in beweging komen in het algemeen en... Lente. Een label als boosheid is snel geplakt. Voor mij geldt dat als ik niets met de beweging doe of het bedek onder een spirituele of sociaal gewenste laag, ik tegen de natuur in ga. Juist het onderdrukken kan leiden tot opgekropte frustratie en ‘erin blijven hangen’. En uiteindelijk, zoals met iedere emotie, tot fysieke klachten. In het gunstigste geval leidt het ertoe dat alles bij het oude blijft; er gebeurt niets, er verandert niets. Hier opnieuw, helderheid en eerlijkheid. Gewaarzijn is onmisbaar.
C’est moi
Dit ben ik dus ook. Ik schat mijn eigen vermogen tot observatie vanuit het oog vrij hoog in. Uitgeleerd en en uitgegroeid? Welnee, godzijdank niet. Ik mag hopen van niet. Maar zowel in een enkelvoudige naaldtechniek als in mijn leven is awareness key. De observatie van beweging en ritme. Zelf mijn hele benadering in deze crisis positief noemen zou een tikkeltje arrogant zijn. Ze is evenmin negatief. Maar simpelweg onderdeel van mijn natuur.
In herhaling tredend, ik ben positief gestemd. Dat is wat anders. Ik heb de hoop dat de heersende angst in wijsheid getransformeerd gaat worden, dat verdriet gaat plaatsmaken voor dankbaarheid. Dat human kindness net dat duwtje in de goede richting gaat krijgen na initiële boosheid en verontwaardiging. En dat liefde de eenzaamheid en het isolement gaat bevrijden. Dit alles voor moeder Aarde en al het leven erop. Mmm zou verplichte meditatie wat zijn? ;)
Mocht je vragen hebben over het bovenstaande, bel, mail of app me gerust. Het liefst werk ik natuurlijk in de praktijk en met naalden. Maar tot het moment dat die mogelijkheid er weer is zullen we het op deze manier moeten doen. Nee, ik ga geen vervangende online praktijk of business op zetten. Aanvullend of tijdelijk prima. Maar ik weiger me neer te leggen bij een maatschappij waar verwijdering tussen mensen het nieuwe normaal wordt.